تحلیل تأثیر متغیرهای منتخب کلان اقتصادی بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران: یک الگوی تصحیح خطای برداری مقید

در جریان رشد اقتصادی، اهمیت سرمایه به عنوان عامل مهم تولید روز به روز افزایش می یابد و همین امر موجب اتخاذ سیاست هایی در جذب سرمایه می گردد. از جمله مهمترین اقدامات کشورهای توسعه یافته در این زمینه، گسترش بازارهای سرمایه به ویژه بورس اوراق بهادار است. رکود ور رونق بورس اوراق بهادار، نه تنها اقتصاد ملی، بلکه اقتصاد جهانی را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. بحران های مالی 1930 و 1973 که تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد جهانی داشت، از بازارهای مالی شروع شد. متقابلا سیاست گذاری کلان اقتصادی نیز بورس اوراق بهادار را تحت تأثیر قرار می دهد. از این رو شناخت و تحلیل تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر این بازار می تواند به جهت دهی سرمایه سرمایه گذاران کمک نماید. به منظور پاسخگویی به سوالات پژوهش، چهار فرضیه اصلی تدوین شده است. برای آزمون فرضیه ها تعداد 44 داده فصلی، طی دوره ابتدای فصل سوم 1376 تا پایان فصل دوم 1387 به عنوان نمونه انتخاب گردید. در این پژوهش از الگوی تصحیح خطای برداری مقید استفاده شده است. به منظور تخمین الگوی پژوهش ابتدا مانایی متغیرها مورد بررسی قرار گرفت و سپس با استفاده از آزمون جوهانسون – جوسیلیوس وجود بردارهای همجعی (روابط بلند مدت) مورد آزمون قرار گرفت. در مرحله بعد الگوی مورد استفاده تخمین زده شد و نتایج تخمین بیان شد. در نهایت با استفاده روش های توابع واکنش آنی و تجزیه واریانس به تحلیل نتایج پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که در بلند مدت دو رابطه، بین متغیرهای مورد بررسی قرار دارد. از آنجایی که برای یک اقتصاد کوچک باز مانند ایران، قیمت نفت به عنوان یک متغیر برونزا محسوب می گردد، در این پژوهش قیودی به الگو تحمیل گردید تا در بلند مدت هیچ یک از متغیرهای مورد بررسی بر قیمت نفت تأثیر نداشته باشند. نتایج توابع واکنش آنی حاکی از آن است که در بلند مدت، قیمت نفت تأثیر منفی شدیدی بر شاخص قیمت سهام دارند. شاخص قیمت مصرف کننده و شاخص تولید صنعت تأثیر مثبت اندکی بر شاخص قیمت سهام دارند. اما نقدینگی، در کوتاه مدت تأثیر منفی و در بلند مدت دارای تأثیر مثبت بر شاخص قیمت سهام است.